مطالعه تطبیقی حمل اولی ذاتی و حمل شایع صناعی از دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی

Authors

عزت الملوک قاسم قاضی

صمد موحد

abstract

مسئله حمل یکی از مسائل مهم فلسفه اسلامی است که به دلیل ارتباط با علم تصدیقی انسان به خارج، حائز اهمیت است و به واسطه آن می توان رابطه میان عین و ذهن، موضوع و محمول و علم و معلوم را تبیین کرد. تا وقتی حمل ـ که نشانه هو هویت و اتحاد است ـ صورت نگیرد، محال است میان ماهیات که مثار کثرت اند بتوان اتحاد و حتی مقایسه برقرار کرد و به معرفت رسید. در این جستار سعی بر این است تا با توجه به حقیقت حمل و جایگاه آن، حمل اولی ذاتی و حمل شایع صناعی از دیدگاه صدرالمتألهین و علامه طباطبایی مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به تمایز این دو حمل، کاربرد آنها بیان شود و در صورت اختلاف، موارد تبیین گردد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

رابطه بین «حمل اولی ذاتی و شایع صناعی» ملاصدرا و « قضایای تحلیلی و ترکیبی»کانت

در این مقاله ابتدا ریشه تاریخی تقسیم احکام به تحلیلی و ترکیبی از نظر کانت و تقسیم حمل به ذاتی اولی و شایع صناعی از نظر ملاصدرا مورد توجه قرار گرفته و پس از توضیح آنها، با نگاهی تطبیقی به این دو تقسیم بندی تلاش شده است، به پرسش هایی مانند آیا قضایایی که از حمل اولی ذاتی بر خوردارند، همان «قضایای تحلیلی» هستند و آیا قضایایی که از حمل شایع صناعی برخوردارند، همان«قضایای تر کیبی» هستند و به عبارت دی...

full text

بررسی دو قول به ظاهر متناقض درباب حمل های اولی ذاتی و شایع صناعی

در برخی از کتب فلسفی ، قضیه ظاهراً واحدی را یک بار به حمل اولی ذاتی و بار دیگر به حمل شایع صناعی صادق دانسته اند؛ برای مثال «جزئی جزئی است » را یک بار به حمل اولی و بار دیگر، به حمل شایع ، صادق دانسته اند؛ یا معدوم مطلق را در جایی به حمل اولی صادق دانسته اند و در جایی به حمل اولی کاذب به شمار آورده اند. این تهافت ظاهری باعث شده است تا در تبیین حمل های اولی ذاتی و شایع صناعی سر در گمی پیش آید. بر...

full text

تبیین وجودشناختی «حمل» از نظر ملاصدرا و علامه طباطبایی

ملاصدرا چگونگی «حمل» در عالم واقع را بر اساس نظریۀ شمول و انبساط وجودی توضیح می‌دهد. مطابق با این نظریه، وجود منبسط واحدْ جهت اتحاد، و مراتب این وجودْ جهت تغایر موضوع و محمول را فراهم می‌کنند و میان موضوع و محمول نوعی رابطۀ علیت برقرار است. اما از آن‌جا که این نظریه در ساختار فلسفی علامه طباطبایی پذیرفته نیست، چگونگی «حمل» نزد ایشان بر مبنای نظریۀ حدود و قیود وجودی تبیین می‌شود. بر این اساس، این ...

full text

تبیین وجودشناختی «حمل» از نظر ملاصدرا و علامه طباطبایی

ملاصدرا چگونگی «حمل» در عالم واقع را بر اساس نظریۀ شمول و انبساط وجودی توضیح می دهد. مطابق با این نظریه، وجود منبسط واحدْ جهت اتحاد، و مراتب این وجودْ جهت تغایر موضوع و محمول را فراهم می کنند و میان موضوع و محمول نوعی رابطۀ علیت برقرار است. اما از آن جا که این نظریه در ساختار فلسفی علامه طباطبایی پذیرفته نیست، چگونگی «حمل» نزد ایشان بر مبنای نظریۀ حدود و قیود وجودی تبیین می شود. بر این اساس، این ...

full text

بررسی تطبیقی قضایای تحلیلی و ترکیبی کانت با حمل اولی و حمل شایع در نظر علامه مصباح یزدی

تفاوت قضایای تحلیلی و ترکیبی و کاربرد­های هر یک از آنها از مسائل مهم معرفت­شناسی و فلسفة تحلیلی است که ابتکار آن به نام «امانوئل کانت» رقم خورده­ است. بررسی سابقة این تقسیم و معرفی لایب نیتس به عنوان مبتکر واقعی آن اولین بحثی است که در این نوشته آمده­ است. تعریف قضایای تحلیلی و ترکیبی از نظر آیت الله مصباح یزدی و همچنین تعریف حمل ذاتی اولی و حمل شایع صناعی از منظر ایشان بحث بعدی این نوشتار است....

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهشهای معرفت شناختی

Publisher: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

ISSN 2423-4982

volume 3

issue 8 2014

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023